Asset Publisher Asset Publisher

Łowiectwo

14.03.2014 | Tomasz Zając

Łowiectwo, jako element ochrony środowiska przyrodniczego, w rozumieniu art. 1 ustawy „Prawo łowieckie" z 13.10.1995 r. – z późniejszymi zmianami, oznacza ochronę zwierząt łownych i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej.

Łowiectwo – podstawowe informacje

Gospodarka łowiecka – to działalność w zakresie ochrony, hodowli i pozyskania zwierzyny.

Gospodarka łowiecka na terenach leśnych jest nierozerwalnie związana z gospodarką leśną.

Zwierzyna jest jednym z wielu elementów lasu. Las jako najwyżej zorganizowany ekosystem stanowi zespół biologiczny, w którym gleba, woda, powietrze atmosferyczne, światło, rośliny i zwierzęta tworzą naturalny, dynamiczny i nierozerwalny związek wzajemnych zależności.

Celem łowiectwa jest:

ochrona, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych,
ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierzyny,
uzyskiwanie możliwie wysokiej jakości osobniczej gatunków zwierząt łownych oraz ich liczebności przy zachowaniu równowagi środowiska przyrodniczego,
spełnienie potrzeb społecznych w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej.

Gospodarka Łowiecka w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie

W 354 obwodach łowieckich o powierzchni ok. 2600 tys. ha (w tym powierzchnia gruntów leśnych ok. 700 tys. ha) gospodarkę łowiecką prowadzi Polski Związek Łowiecki (344 obwodach wydzierżawionych i 1 OHZ-PZŁ) oraz Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych (w 9 wyłączonych obwodach łowieckich).

Zadania z gospodarki łowieckiej wykonywane są w obwodach łowieckich dzierżawionych przez Koła Łowieckie i zarządzane przez nadleśnictwa na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie i Polski Związek Łowiecki w oparciu o zadania rocznych planów łowieckich oraz wskaźniki wieloletniego planu łowieckiego opracowanego na 10 lat dla 8 Rejonów Hodowlanych.

Utworzonych jest 8 Rejonów Hodowlanych, które przez zbliżone warunki środowiskowe na terenie kilku sąsiadujących ze sobą nadleśnictw i parków narodowych: Roztoczańskiego i Poleskiego, stwarzają możliwości do racjonalnego gospodarowania bytującymi tam populacjami zwierząt łownych.

Rejony Hodowlane:

Chełmski,
Lasów Janowskich,
Lubelski,
Podlasia,
Pojezierza Łęczyńsko – Włodawskiego,
Puławsko – Lubartowski,
Puszczy Sandomierskiej,
Roztocza i Puszczy Solskiej.

Wyłączone z dzierżawy obwody łowieckie tworzą 9 Ośrodków Hodowli Zwierzyny Lasów Państwowych zarządzanych przez Nadleśnictwa:

Zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy „Prawo łowieckie" z 13.10.1995 r. celem OHZ-LP jest:

prowadzenie wzorcowego zagospodarowania łowisk i wdrażanie nowych osiągnięć z zakresu łowiectwa,
prowadzenie badań naukowych,
odtwarzanie populacji zanikających gatunków dziko żyjących,
hodowla rodzimych gatunków zwierząt łownych w celu zasiedlenia łowisk,
hodowla zwierząt łownych szczególnie pożytecznych w biocenozach leśnych,
prowadzenie szkoleń z zakresu łowiectwa.

Oprócz realizacji ww. celów, w Ośrodkach Hodowli Zwierzyny Lasów Państwowych wykonywane są polowania stanowiące atrakcję dla myśliwych zagranicznych i krajowych.

Turystyka myśliwska organizowana jest przez własne Biuro „Roztocze" z wykorzystaniem atrakcyjnych łowisk w naszych Ośrodkach Hodowli Zwierzyny Lasów Państwowych oraz istniejącej tam bazy noclegowej w wygodnych kwaterach myśliwskich z tradycyjną polską kuchnią.

W trakcie polowania gościom naszych łowisk towarzyszą pracownicy personelu łowieckiego wyspecjalizowani w zakresie wykonywania polowania oraz przestrzegający tradycje łowieckie.

W wolnej chwili myśliwi korzystają z wielu form turystyki, poznając bogate walory przyrodnicze i historyczne naszego regionu.

W Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Lublinie działa również utworzony w 2003 roku Zespół Sygnalistów Myśliwskich. Uczestniczy on w koncertach, uroczystych oprawach polowań i wielu innych uroczystościach dających możliwość prezentacji muzyki myśliwskiej.

Informacje na temat liczebności zwierzyny

Aktualna liczebność zwierzyny grubej na terenie RDLP w Lublinie wg. inwentaryzacji na dzień 10.03.2020 r. wynosi ok.:

5800 szt. – łosi
13000 szt. – jeleni
800 szt. – danieli
67 000 szt. - saren
2050 szt. - dzików.

Dla porównania, stan liczebny ww. gatunków zwierzyny z inwentaryzacji na 31.03.1967 r. wynosił:

20 szt. łosi,
950 szt. jeleni,
250 szt. danieli,
18 300 szt. saren,
2800 szt. dzików.

W roku 2016 liczebność populacji dzika na terenie województwa lubelskiego wynosiła około 19 tyś. osobników. Obecnie populacja dzika szacowana jest na nie wiele ponad 2 tyś. szt. Zauważalny spadek liczebności tych zwierząt jest wynikiem wysokiej śmiertelności dzików zakażonych wirusem afrykańskiego pomoru świń(ASF) oraz wzmożonego odstrzału prowadzonego ze względu na potrzebę ograniczania ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa ASF.

W nadleśnictwach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie podejmowane są działania na rzecz ochrony rzadkich kuraków leśnych, obejmujące m. in. wsiedlenia i poprawę warunków bytowania. (jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat działań podejmowanych w zakresie ochrony kuraków leśnych (kliknij tutaj))

Od wielu lat podejmowane są intensywne wysiłki nadleśnictw zarządzających ośrodkami hodowli zwierzyny Lasów Państwowych(ohz-LP) i dzierżawców obwodów łowieckich na rzecz odbudowy populacji zajęcy i kuropatw. Powoli te działania zaczynają przynosić oczekiwane efekty. Według inwentaryzacji na dzień 10.03.2020r. na terenie lubelskiej dyrekcji bytuje ponad 100 tys. zajęcy i 34 tys. kuropatw.

Szkody w lasach wyrządzane przez zwierzynę

Wraz z ciągle zwiększającą się liczebnością zwierzyny rośnie także ilość szkód wyrządzanych przez nią w lasach. Głównymi sprawcami szkód są jelenie(36%) i sarny(25%), ale blisko za 40% szkód odpowiedzialne są łosie i bobry.

Wyk. 1 sprawcy szkód w lasach RDLP w Lublinie w roku 2019

Żeby ograniczyć szkody i umożliwić wzrost posadzonym drzewkom w lasach prowadzi się różne zabiegi ochronne. W miejscach gdzie jest mniejsze zagęszczenie zwierząt drzewostany chroni się m in. poprzez zabezpieczanie pędów repelentem(nie szkodliwym dla środowiska preparatem przypominającym białą emulsję) bądź stosowanie osłonek. Gdy na danym terenie liczebność jeleniowatych jest duża, często jedynym sposobem przynoszącym rezultaty jest ogrodzenie uprawy. Wzmożona liczba zabiegów ochronnych przekłada się na coraz większe pieniądze wydawane na ochronę lasu przed zwierzyną. Obecnie nadleśnictwa RDLP w Lublinie corocznie wydają około 9 milionów złotych na ten cel.

Wyk. 2 Koszty poniesione w latach 2011-2019 na ochronę lasu przed zwierzyną przez nadleśnictwa RDLP w Lublinie

Materiały do pobrania

Gospodarka łowiecka na terenie Nadleśnictwa Włodawa

Realizacja gospodarki łowieckiej opiera się na zasadzie modelu lasu wielofunkcyjnego, uwzględniającego bioróżnorodność środowiska leśnego, przy zachowaniu zasad gospodarowania populacjami zwierzyny w sposób zapewniający ciągłość procesu produkcji i funkcji ochronnych. Należy więc utrzymać właściwy stan ilościowy z odpowiednią strukturą płciową i wiekową, dostosowaną do możliwości wyżywieniowej łowiska, ze zwróceniem uwagi na prowadzenie gospodarki leśnej (hodowla i ochrona lasu).Koła Łowieckie prowadzą gospodarkę łowiecką na podstawie Wieloletniego Łowieckiego Planu Hodowlanego dla Rejonu Hodowlanego nr 6 Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego zatwierdzonego na okres od 1.04.2017 r. do 31.03.2027 r.

W Nadleśnictwie Włodawa gospodarka łowiecka prowadzona jest w 15 obwodach łowieckich, znajdujących się w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa, dzierżawionych przez 13 kół łowieckich. Obwody łowieckie, dla których roczne plany łowieckie zatwierdza Nadleśniczy Nadleśnictwa Włodawa, znajdują się w rejonie hodowlanym nr 6 „Rejon Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego”.

Łączna powierzchnia obwodów wydzierżawionych wynosi 102749 ha, w tym powierzchni leśnej 36277 ha. Zgodnie z kategoryzacją 1 obwód zaliczony został do średnich, 7 obwodów do słabych oraz 7 obwodów do bardzo słabych.

Lp.	Obwód	Dzierżawca	kategoria	Powierzchnia (ha)
Lp.	Obwód	Dzierżawca	kategoria	ogólna	leśna	polna
1	35	KŁ nr 12 „Ogar”	b. słaby	7963	2630	5333
2	37	KŁ nr 5 „Dąbrowa”	słaby	7124	2532	4592
3	48	KŁ nr 84 „Przepiórka”	słaby	6128	2184	3944
4	49	WKŁ nr 150 „Czata”	słaby	7046	2492	4554
5	50	KŁ nr 83 „Lis”	b. słaby	8024	1541	6483
6	51	KŁ nr 51 „Szarak”	b. słaby	6621	911	5710
7	62	KŁ nr 48 „Ponowa”	b. słaby	8092	1202	6890
8	63	KŁ nr 76 „Jeleń”	b. słaby	7204	1116	6088
9	64	KŁ nr 12 „Szóstak”	b. słaby	9184	1915	7269
10	75	KŁ nr 48 „Ponowa”	b. słaby	4475	859	3616
11	76	KŁ nr 7 „Knieja”	słaby	3033	1789	1244
12	77	KŁ nr 93 :Żbik”	średni	5827	3149	2678
13	90	KŁ nr 48 „Ponowa”	słaby	9984	7727	2257
14	91	KŁ nr 97 „Soból”	słaby	3977	1736	2241
15	92	KŁ nr 70 „Sokół”	słaby	8067	4494	3573
Ogółem				102749	36277	66472

Na gruntach leśnych wyznaczono 21 poletek łowieckich na łącznej powierzchni 16,96 ha, w tym w obrębie Kołacze 9 o powierzchni 8,17 ha, obrębie Wisznice 6 o powierzchni 5,00 ha i w obrębie Włodaw 6 o powierzchni 3,79 ha

Gatunek zwierzyny	Stan zwierzyny w szt.		Różnica
Gatunek zwierzyny	2010	2019	Różnica
Jeleń	411	726	315
Sarna	2119	2295	176
Łoś	145	316	171
Dziki	850	99	-751

Zestawienie zwierzyny łownej wg stanu na 31.03.2010 r i na 31.03.2019 r

W lasach nadleśnictwa następuje niekorzystna zmiana populacji zwierzyny „płowej” do „czarnej”. Szkody powodowane przez zwierzynę płową zwiększają się wraz z zwiększającą się populacją a szczególności łosi. Znaczny spadek populacji dzika jest związany z chorobą ASF (afrykański pomór świń).,co niekorzystnie może wpływać na zdrowotność upraw i młodników. Jest to związane z tym że larwy chrabąszcza są jednym z ulubionych pokarmów dla dzika, a jednocześnie jednym z największych szkodników upraw i młodników. Powierzchnia manipulacyjna drzewostanów uszkodzonych przez zwierzynę wynosi 1475,72 ha, natomiast zredukowana stopniem uszkodzenia to 389,20 ha. Uszkodzenia istotne, czyli powyżej 20% zinwentaryzowano na powierzchni 871,60 ha.

Kierunkowe zadania gospodarki łowieckiej nadleśnictwa

Do zadań Nadleśniczego Nadleśnictwa Włodawa należy inicjowanie oraz określanie w rocznych planach łowieckich zadań, które winni wykonywać dzierżawcy obwodów łowieckich położonych na terenie Nadleśnictwa Włodawa oraz nadzorowanie ich realizacji. Zadania te dotyczą poprawy warunków bytowania zwierzyny oraz utrzymania liczebności zwierzyny na właściwym poziomie.

Działania w zakresie poprawy warunków bytowania zwierzyny polegają na odpowiednim zagospodarowaniu obwodów łowieckich, a w szczególności na:

poprawie naturalnych warunków pokarmowych poprzez zakładanie poletek łowieckich żerowych i zgryzowych, wysadzanie drzew dostarczających zwierzynie owoce i nasiona, wykładanie w okresie zimy drzew zgryzowych,
dostosowanie terminu części cięć pielęgnacyjnych (gatunki chętnie zjadane przez zwierzynę) do okresów niedoboru pokarmu,

uzupełnianiu pokarmu, w warunkach jego niedostatku lub niedostępności, karmą dobrej jakości oraz mikroelementami,

właściwej lokalizacji karmisk i poletek łowieckich w stosunku do upraw i młodników leśnych,
umożliwianiu zwierzynie dostępu do wody,
zapewnieniu zwierzynie spokoju poprzez ochronę i tworzenie ostoi zwierzyny.

Działania w zakresie utrzymania liczebności zwierzyny na właściwym poziomie polegają

na:

corocznym określeniu liczebności zwierzyny, poprzez wybór właściwej metody inwentaryzacji zwierzyny w zależności od gatunku i poprawne jej stosowanie,
ustaleniu w wieloletnich łowieckich planach hodowlanych właściwego zagęszczenia docelowego zwierzyny w obwodzie łowieckim, przy którym szkody będą gospodarczo znośne,
ustalaniu poziomu odstrzału gwarantującego osiągnięcie stanów docelowych przyjętych w wieloletnich łowieckich planach hodowlanych.

Przy realizacji zadań hodowlanych i ochronnych dopuszcza się następujące zmiany:

modyfikowanie składów gatunkowych drzewostanów w kierunku zapewnienia właściwego udziału gatunków osłonowych i żerowych, przy zachowaniu wymogu utrzymania jako panującego gatunku głównego danego typu gospodarczego drzewostanu dochowując zgodności gatunku z biotopem,
prowadzenie cięć pielęgnacyjnych z zachowaniem równowagi w ekosystemach utrzymując odpowiednią wielkość bazy żerowej i osłonowej, - wzbogacanie łowisk poprzez wysadzanie drzew owocowych,
przy wykonywaniu czyszczeń stosowanie ogławiania oraz pozostawienie nie wyrobionych gatunków drzew o miękkim drewnie, dla zapewnienia żeru pędowego.

Realizacja określonych wyżej działań, wraz z szerokim wachlarzem czynności z zakresu ochrony i hodowli, winny przynieść efekt w postaci zmniejszania rozmiaru szkód w uprawach leśnych oraz polepszenia jakości hodowlanej zwierzyny. Gospodarka łowiecka opisana została również w „Analizie Gospodarki Leśnej Nadleśnictwa Włodawa w latach 2010-2019”.

Zadania nadleśnictwa dotyczące ochrony lasu przed zwierzyną zostały przedstawione w rozdziale powyżej „Wytyczne w zakresie ochrony lasu”. Na mapie łowiectwa naniesiono granice obwodów łowieckich, poletka łowieckie, łąki śródleśne oraz inne urządzenia łowieckie.

Aufruf »